25/09/2023
Jesień puka do naszych drzwi, a wraz z nią – spadające z tygodnia na tydzień słupki termometrów i kolejny sezon grzewczy. Rosnące w ostatnich latach ceny prądu i energii cieplnej wielu właścicielom domów jednorodzinnych i członkom spółdzielni mieszkaniowych każą na ten nadchodzący czas patrzeć dość… chłodno. Warto jednak zadać sobie pytanie, co kosztuje więcej: niezbędne ciepło czy też straty ciepła w budynku? W tej perspektywie uzasadnione ekonomicznie ocieplenie lub termomodernizacja budynku jawi się jako najlepsza inwestycja!
W styczniu 2024 miną równe 3 lata, odkąd obowiązują aktualne wymagania termoizolacyjności, jakie powinny spełniać nowo powstające obiekty w Polsce. Ich zasadniczym celem była poprawa efektywności energetycznej gospodarstw, rozumiana jako zmniejszenie zapotrzebowania na energię wykorzystywaną do ogrzewania, chłodzenia czy przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz ograniczenie strat ciepła z budynku, wykorzystania paliw nieodnawialnych i emitowanych spalin.
W praktyce oznacza to, że budynki powstające po 2021 roku muszą posiadać grubsze ocieplenie ścian zewnętrznych i dachów, a także bardziej energooszczędne okna i drzwi. Przełożyło się to z jednej strony na wyższe jednostkowe koszty budowy, lecz z drugiej – pozwoliło uzyskać szereg korzyści, które długofalowo odczuwa zarówno środowisko i gospodarka, jak i sami użytkownicy budynków. Warto jednak mieć świadomość, że obowiązujące normy to jedynie niezbędne minimum. Im lepsza termoizolacja budynku, tym więcej oszczędności, aczkolwiek do kwestii warto podejść z głową i… kalkulatorem.
– Co do zasady, uzasadnione ekonomicznie ocieplenie nie powinno przekraczać kilku procent wartości budowy domu, a sama inwestycja najlepiej by zwróciła się w postaci niższych kosztów eksploatacji w przeciągu maksymalnie 10 lat. Im wyższe ceny energii, tym zwrot będzie szybszy – podpowiada Łukasz Kondracki, ekspert Owens Corning PAROC Polska. – W tym celu inwestorom podpowiadamy izolację poddasza wełną kamienną o grubości 35 cm oraz ocieplenie ścian zewnętrznych płytami o grubości 25 cm. W przypadku termomodernizacji budynku powstałego przed aktualizacją Warunków Technicznych, taki dodatkowy nakład powinien zwrócić się w ciągu kilkudziesięciu miesięcy, w trakcie których zużyjemy mniej energii i wydamy mniej pieniędzy – dodaje.
„Szlachetne zdrowie, nikt się nie dowie, jako smakujesz, aż się zepsujesz”, pisał w swych fraszkach Jan Kochanowski. Rzeczą błahą nie jest natomiast jakość powietrza, którym oddychamy na co dzień. Jak wynika z raportu Europejskiej Agencji Środowiska, w 2020 roku aż 96% mieszkańców miast na terenie Unii było narażonych na szkodliwe dla zdrowia, przekraczające wyznaczone przez WHO normy stężenia zanieczyszczeń powietrza, w tym głównie pyłów zawieszonych. Szacuje się, że przyczyniło się do przedwczesnej śmierci 230 000 osób1. 
Gdy nieefektywnemu, czy wręcz trującemu atmosferę źródłu energii towarzyszą znaczne straty ciepła z budynku, skuteczne ogrzanie domu wymaga zużycia większej ilości paliwa, co w bezpośredni sposób przekłada się na wzrost wielkości emisji. Innymi słowy, cała para idzie w gwizdek, a zanieczyszczone powietrze – do atmosfery. Debacie na temat poprawy efektywności energetycznej budynków od lat towarzyszy dyskusja dotycząca tego, czy lepiej w inwestować w odnawialne źródła energii, czy lepszą termoizolację budynku.
Dr Ludomir Duda i Marcin Popkiewicz, twórcy koncepcji Głębokiej Termomodernizacji, wskazują że wpływ na zużycie energii ma jakość wszystkich systemów i elementów budynku. Postulują też, by systemową modernizacją powinno się objąć wszystkie obiekty, których wiek przekracza 25 lat. Wymagałoby to ogromnych nakładów finansowych, lecz jak podkreślają autorzy manifestu antysmogowego, byłaby to decyzja uzasadniona ekonomicznie.
1 https://www.eea.europa.eu//publications/air-quality-in-europe-2022
2 https://iee.org.pl/wp-content/uploads/2021/04/Raport_domy2020_final.pdfWedług szacunków Dra Ludomira Dudy i Marcina Popkiewicza, na Głęboką Termomodernizację w budynkach jednorodzinnych opalanych paliwami stałymi w najbardziej zanieczyszczonych miejscowościach potrzeba by ok. 55 mld zł, w budynkach wielorodzinnych opalanych paliwami stałymi ok. 25 mld zł, a w budynkach oświaty (bez względu na źródło ciepła) ok. 20 mld zł. Oprócz znaczącej redukcji zanieczyszczeń emitowanych do powietrza, inwestycje w efektywność energetyczną radykalnie obniżyłyby koszty utrzymania budynków, import paliw oraz emisje gazów cieplarnianych3. O jakich oszczędnościach konkretnie rozmawiamy?
Z obliczeń Stowarzyszenia Producentów Wełny Mineralnej MIWO wynika, że systemowa termomodernizacja na racjonalnym, uzasadnionym ekonomicznie poziome, obejmująca 3,5 mln polskich gospodarstw, zapewniłaby roczne oszczędności surowców w postaci niemal 1 mld m³ gazu i przeszło 1,6 mln ton węgla4.
– Kluczem do skutecznej termomodernizacji jest kompleksowość działań. Już sama poprawa termoizolacji budynku może znacząco ograniczyć straty ciepła w budynku, co daje wytchnienie nie tylko portfelowi właściciela, lecz i całemu środowisku. Konieczna jest równowaga rozwiązań aktywnych i pasywnych. Tylko takie podejście daje realną możliwość redukcji zanieczyszczenia powietrza – podsumowuje Łukasz Kondracki.
3 https://smoglab.pl/duda-popkiewicz-efektywna-strategia-likwidacji-smogu/
4 https://miwo.pl/wp-content/uploads/2017/01/O-potencjale-termomodernizacji-w-sektorze-dom%C3%B3w-jednorodzinnych_-M.Dreger.pdf
